به گزارش پایگاه خبری دیده بان البرز، نادیده گرفتن مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم در چنین شرایطی انصاف نیست اما لازم است بدانیم که تنش و خشونت در خانواده نه تنها حلال مشکلات نیست بلکه تحمل این روزهای سخت را دشوارتر می کند.
خبرنگار پایگاه خبری دیده بان البرز در رابطه با خشونت های خانگی و افزایش آن در زمان شیوع ویروس منحوس کرونا، گفت و گویی را با عاطفه علمی انواری، کارشناس ارشد روانشناسی ترتیب داده که در ادامه می خوانیم.
در ابتدا تعریفی از خشونت داشته باشید و انواع آن را ذکر کنید:
عنوان خشونت خانگی در ظاهر، کلمه ای ساده و سطحی به نظر می رسد که تنها پرخاشگری های کلامی و رفتاری را شامل می شود اما در واقع، گستره و معنای این عبارت، عمیق تر و وسیع تر است. عوامل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی بسیاری در بروز و شدت خشونت موثر هستند.
خشونت به دو دسته کلامی و رفتاری تقسیم می شود که پرخاشگری، تنها یک نمونه آن است که بروز و ظهور پیدا می کند. تحقیر و توهین های کلامی، طعنه و کنایه، قهرهای طولانی مدت و سکوت های بی منطق و بی جا در قبال دیگران، نمونه هایی از خشونت کلامی محسوب می شوند.
رفتارهایی مانند تنبیه بدنی و زد و خورد، آزارهای جسمی و جنسی، روابط نامشروع خارج از چارچوب زندگی زناشویی، عدم پرداخت نفقه، تهمت های ناروا و افراطی نیز، نمونه هایی از خشونت رفتاری به شمار می روند که در برخی خانواده ها پذیرفته شده، عادی و حتی قابل قبول هستند و به سادگی نادیده گرفته می شوند.
تعریف شما از خشونت خانگی چیست؟
آنچه در ذهن بسیاری از افراد به عنوان خشونت خانگی شناخته شده، همان پرخاشگری رفتاری و آزارهای جسمی است که در میان خانواده ها مشاهده می شود و به قشر خاصی نیز اختصاص ندارد اما به دلیل داشتن آثار قابل بررسی، از طریق قانون در مورد آن ها مداخله و ارجاع صورت می گیرد.
در صورت افزایش مشاجرات لفظی میان اعضای خانواده کار به تهدید و توهین می رسد و بر اثر فشارهای روانی، به خشونت خانگی و فیزیکی ختم می شود که آسیب های جسمی، بارزترین نوع آن هستند و عواقب عاطفی، روحی و روانی فروانی را در پی دارند.
شنیده ها حاکی است در زمان شیوع کرونا آمار خشونت های خانگی افزایش داشته است، این موضوع را چگونه ارزبابی می کنید؟
حقیقت امر این است که شرایط فعلی مدیریت این بحران بین المللی و عملکرد برخی مسئولین طی یک سال گذشته، موجب شد تا دولت ها در کنترل شیوع این بیماری، ناتوان و سردرگم باشند و بار سنگین تبعات این ناتوانی، گریبان گیر ملت ها باشد.
عواملی مانند ناسازگاری های عاطفی، درک نادرست از شرایط، خستگی روانی طولانی مدت، ناتوانی در مدیریت بحران های روحی و حتی افسردگی، جزو عوامل زمینه ساز درون خانواده، در ایجاد خشونت به شمار می روند.
خانواده های بسیاری، عزیزان خود را بر اثر ابتلا به این بیماری از دست داده و می دهند و با وجود محدودیت ها، اجازه برگزاری مراسم یادبود به آن ها داده نمی شود در حالی که همه می دانیم که حضور دوستان و آشنایان کنار افراد داغدار چه انداره باعث تسلی خاطر آن ها می شود که در حال حاضر مردم از آن محرومند.
سیاستگذاری های نسنجیده و کارشناسی نشده در اعمال محدودیت های کرونایی، نبود ضمانت اجرایی کافی در کنترل افراد جامعه، محدودیت های بی ثمر و غیرحرفه ای، تعارضات دولتمردان در برخی تصمیم گیری ها و در نهایت، روی آوردن به خواهش از مردم و تکرار این خواهش ها در خصوص اجرای مسائل بهداشتی و مراقبتی موجب شد در حال حاضر، فشار بیشتری به اقشار متوسط و پایین جامعه وارد شود.
از یک سو افراد ناچارند برای امرار معاش و کسب درآمد از خانه خارج شوند اما از سوی دیگر، دولت دائما ماندن در خانه را به همگان توصیه می کند. واضح است در چنین مواردی، بیشترین آسیب متوجه مشاغل آزاد می شود. ناگفته نماند که تضاد در صحبت های مسئولین نیز مردم را کلافه کرده و تنش در خانواده ها را افزایش می دهد.
در چنین شرایطی که بسیاری از افراد جامعه به دلیل اعمال محدودیت ها و تعطیلی صنوف، درگیر مشکلات اقتصادی هستند و توانایی تامین مخارج زندگی را ندارند از نظر روحی بسیار آسیب پذیرتر شده اند و زمانی که جامعه دچار تنش شود، قطعا تاثیرات منفی بسیاری بر سلامت روان افراد خواهد داشت و آن ها را مستعد بروز خشونت خواهد کرد.
ماندن افراد یک خانواده در محیطی محدود کننده و پراسترس از سویی و عدم موفقیت دولت در اقناع جمعی مردم و القای ترس و وحشت از پاندمی، به جای موضع گیری های مسئولانه تر و اتخاذ تصمیمات سازنده تر، از سوی دیگر، موجی از نگرانی در مورد آینده را در ناخودآگاه افراد ایجاد می کند که می تواند خانواده را دچار تنش های گوناگونی کند.
انتشار اخبار ضد و نقیض در فضای مجازی و درگیری بیش از حد افراد با این فضا یکی دیگر از علل قابل توجه در بروز خشونت های خانگی است. نظریه پردازی های بی پایه و اساس، سرگرمی های چالش برانگیز این فضا عموما بیهوده و ناکارآمد بوده و موجب کم رنگ شدن ارتباط صمیمی در خانواده ها می شود.
در واقع خانواده ها گاهی به قدری در فضای مجازی غرق می شوند که فرصت هم کلام شدن و درد دل کردن با یکدیگر را پیدا نمی کنند و هر یک به نوعی در دنیای پراضطراب خود حبس شده اند که همین امر موجب بی حوصلگی و پایین آمدن آستانه تحمل، ایجاد اختلاف و در نتیجه بروز خشونت در خانواده ها می شود.
چه راهکارهایی را برای کنترل خشم و کاهش خشونت در خانواده ها پیشنهاد می کنید؟
در خصوص راهکارهای کنترل خشم، در سطح اول، باید در نظر داشته باشیم که این رفتار به چه علت رخ می دهد؟ اگر ابراز خشم به طور دائمی در رفتار فرد به یک عادت تبدیل شده باشد، شیوه های اصلاح این رفتار باید توسط یک روان درمانگر مطرح و توسط فرد به اجرا دربیاید تا در هر مرحله، آن خصلتی که جزو شخصیت فرد شده، با خصلت دیگری جایگزین شود.
توجه داشته باشید که برخی از خشونت های غیرقابل کنترل که به صورت ناگهانی و بسیار شدید اتفاق می افتند، هرگز با نصیحت و راهکار افراد غیرمتخصص در زمینه علوم رفتاری، قابل کنترل یا درمان نخواهند بود. پس در صورت مواجه شدن با چنین افرادی از متخصصین یا سازمان های خدمات اجتماعی کمک بگیرید.
اما در سطح دوم، خشونت ها می توانند حاصل فرهنگ خانوادگی، اجتماعی و محیطی افراد باشند که در طول دوره رشد آن ها نه تنها به طور صحیحی با این رفتارها برخورد نشده بلکه توسط سایرین، تقویت و تشویق نیز شده است.
در چنین شرایطی، بازآموزی های مختلفی که توسط انجمن های مردمی سلامت روان در غالب کارگاه های آموزشی مجازی در سایت های مختلف وجود دارد، می تواند کمک کننده باشد. در این نوع رفتارهای خشونت آمیز هم، مانند نوع قبل، می توان از مشاوره متخصصین بهره گرفت.
اما نوع سوم از سطوح رفتارهای خشونت آمیز، رفتارهایی هستند که در وجود فرد نهادینه نشده اند و جزئی از شخصیت وی نیستند بلکه به طور آنی و لحظه ای، به دلیل وجود عوامل سبب ساز محیطی، در فرد بروز پیدا می کنند.
این طیف از افراد دارای خشونت می توانند با تمرین های ساده، سطح تحمل خود را افزایش دهند و از بروز رفتارهای خشونت آمیز جلوگیری و یا تا حد امکان آن را کنترل کنند که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنم.
شما مسئول صد در صد مشکلات زندگی خود نیستید
زمانی که افراد به این باور می رسند که تمامی مسئولیت مشکلات و مسائل زندگی بر دوش آن هاست، نه فقط به دلیل مسائل و مشکلات موجود، بلکه به علت فشار ناشی از یک حس درونی کمال گرا و افراطی، دو یا چند برابر سایرین احساس استرس و اضطراب می کنند. به همین دلیل تلاش خواهند کرد که از شدت این فشار بکاهند. نتیجه چه خواهد شد؟ آتشفشان فوران می کند!
پس در مرحله اول باید بپذیرند که خودشان محور تمام اتفاقات روزمره نیستند، بلکه شرایط زیادی دست به دست هم می دهد تا یک مشکل برای فرد پیش بیاید و بهتر است با مدیریت صحیح و با کمک گرفتن از متخصصان در جهت رفع مشکل تلاش کند.
صبورانه تمرین کنید و برای خودتان معلمی دلسوز باشید
با تکنیک های آرام سازی و تنفس عمیق جهت کاهش استرس و خشم آشنا شوید. اگر به صورت مرحله به مرحله، هر بار که خشمگین یا مضطرب می شوید این تکنیک ها را به کار بگیرید و زمان خشم خود را کم کم، کاهش دهید، پس از مدتی می بینید که هنگام بروز این احساسات منفی، به سادگی قادر به کنترل آن هستید.
زمان خود را در طبیعت و هر چه به آن متصل است سپری کنید
طبیعت، موهبتی خدادادی است که به دلیل ارتباط بسیار نزدیک و عمیق آن با زمین و خاک، در انسان آرامش خاطر بسیار زیادی به وجود می آورد. کاشتن گل و گیاه و آبیاری آن ها، هرس کردن درختان، شنیدن صدای آب و باران حتی به صورت ساختگی، تماشای سکوت و تاریکی شب و هر نوع ارتباط با اجزای طبیعت می تواند به آرام تر شدن روحیه شما کمک کند.
یک فعالیت هنری انجام دهید
فعالیت های هنری با آزاد کردن انتقال دهنده های عصبی شادی آور و آرام بخش در مغز، موجب احساس لذت در افراد می شود. زمانی که شما به انجام روزانه یا مستمر یک هنر خاص می پردازید، مغز شما خودش را آرام می کند تا در شرایط دشواری که احساسات منفی به سراغ شما آمد، قدرتمند تر عمل کند، در واقع با این رفتار مغز خود را بازسازی می کنید!
در زمان اعمال محدودیت ها و قرنطینه های خانگی اجباری چه راهکارهایی را پیشنهاد می کنید؟
اشاره بسیار خوبی کردید زیرا این روزها با توجه به اعمال محدودیت ها و قرنطینه های اجباری شاید امکان استفاده از طبیعت و یا رفتن به مراکز مشاوره امکان پذیر نباشد لذا لازم است راهکارهای جایگزینی پیشنهاد شود تا اعضای یک خانواده از کنار یکدیگر بودن لذت ببرند.
نادیده گرفتن مشکلات اقتصادی در چنین شرایطی دور از انصاف است اما باید آگاه باشیم تنش و خشونت در خانواده نه تنها مشکلی را حل نمی کند بلکه بر آن می افزاید. فراموش نکنیم کرونا بالاخره روزی تمام خواهد شد نگذاریم رد تازیانه های کرونا بر جسم نحیف خانواده ها ماندگار شود.
تحقیقات انجام شده نشان می دهد که انجام فعالیت های گروهی، تاثیر مستقیم و بسزایی در کاهش احساسات منفی افراد دارد. وقتی شما با سایرین احساس همدلی و هدفمندی می کنید، کشش و اتحاد میان شما، این انگیزه را به شما می دهد تا بهتر رفتار کنید، آرامش داشته باشید و در نتیجه از خلاء های روحی خود خلاص شوید.
بازی و فعالیت های سرگرم کننده جمعی نیز یکی دیگر از راهکارهاست زیرا موجب ترشح هورمون های نشاط آور بدن می شود و سطح انرژی روانی نیز، دیرتر کاهش می یابد؛ به همین دلیل افرادی که به انجام چنین فعالیت هایی می پردازند، کمتر آشفته و مضطرب می شوند.
ناگفته نماند خانواده های متحد و منسجم، به خوبی از پس مشکلات زندگی برمی آیند زیرا مشکل یکی از اعضا را مشکل همه می دانند و همگی در جهت رفع آن تلاش می کنند حتی اگر این کوشش در حد یک دلگرمی ساده و همدلی کلامی باشد.
توجه به ارزش های اخلاقی و انسانی، فرهنگی و اجتماعی در خانواده هایی که بیشتر به معنویات زندگی فکر می کنند موجب شده تا آسیب کمتری به اعضا وارد شود زیرا این خانواده ها اصولا دارای نگرش مثبتی به زندگی هستند و یاد خدا و توکل به او موجب می شود در برابر مسائل و مشکلات صبورتر باشند.
بدیهی است تا زمانی که دولتمردان خود را جای مردم نگذارند آن ها را درک نخواهند کرد. بنابراین بهتر است دولت نیز به موازات اعمال محدودیت های طولانی، کمی به دغدغه های مردم هم فکر کند و کمک های معیشتی را برای آن ها در نظر بگیرد تا بخش کوچکی از مشکلات مردم را حل کند.
تولید برنامه های آموزشی در صدا و سیما نیز می تواند در چنین شرایطی موثر واقع شود. برگزاری آموزش های مختلف خانواده از طریق رسانه ملی، در خصوص مهارت های کنترل خشم و ابراز وجود، به جای اعلام هر روزه آمار مرگ و میر افراد، می تواند از استرس مردم بکاهد و پایه های ارتباطی افراد را مستحکم سازد.
با توجه به حضور افراد در فضای مجازی، تبلیغات کسب و کارها در چنین فضایی می تواند راهکار مناسب دیگری برای جبران ضرر و زیان های اقتصادی خانواده ها باشد. ایجاد زمینه های مختلف بروز خلاقیت های شغلی و کارآفرینی و حمایت دولت از این طرح ها نیز می تواند بسیار کارآمدتر از تصمیمات مختلف در خصوص محدودیت ها و اعمال جریمه ها باشد.
از شما به دلیل همراهی و همفکری که با مجموعه ما داشتید تشکر می کنم و آرزوی موفقیت و کامیابی برای شما دارم.
من هم ضمن آرزوی ریشه کن شدن این ویروس منحوس، از شما و همکارانتان تشکر می کنم و برای همه شما آرزوی سربلندی دارم. به امید روی که تصمیمات کارشناسانه تر در بحران ها بار سنگین مشکلات اقتصادی را از دوش مردم بردارد که عامل بسیاری از درگیری ها، همین مشکلات مالی است که به خشونت می انجامد.
گفت و گو: صدیقه صباغیان
انتهای پیام/
