حسن شمشادی، روزنامه نگار و مستندساز در حاشیه آیین اختتامیه جشنواره تخصصی ایران سرافراز که در سالن سیروس صابر اداره کل فرهنگ و ارشاد استان البرز برگزار شد، در گفت و گو با خبرنگار دیده بان البرز در خصوص جنگ شناختی، آفند و پدافند فرهنگی گفت: جنگ ترکیبی و شناختی مقوله جدیدی نیست و حتی در زمان حیات امیرالمومنین (ع) نیز وجود داشت.
وی با بیان اینکه امروزه این جنگ ها به نوع دیگری مطرح می شوند اذعان کرد: امام علی (ع) را جنگ ترکیبی و شناختی و حرف های مردم شهید کرد و گر نه ابن‌ملجم شجاعت چنین کاری را نداشت. وقتی خبر شهادت امام اول در کوفه پیچید، برخی می گفتند که مگر علی مسجد می رفت؟ مگر نماز می خواند؟ اصلا مگر مسلملن بود؟
این پیشکسوت رسانه با اشاره به واقعه عاشورا و جنگ ترکیبی آن دوران نیز بیان کرد: امام حسین (ع) به میدان رفت و خواست لشکر عمر سعد را برای آخرین بار ارشاد کند اما چنان بر طبل ها کوبیدند تا صدای ایشان به لشکر نرسد زیرا می دانستند اگر لشکریان، حرف های حسین را بشنوند، شالوده لشکر از بین می رود، بنابراین در این دوره نیز چنان بر طبل ها می کوبند که حقیقت شنیده نشود.
شمشادی با تاکید بر اینکه حقایق باید گفته شود، عنوان کرد: اکنون به عنوان اهالی قلم، در این جنگ های شناختی و ترکیبی که در آن ها قرار گرفته ایم، چه باید بکنیم؟ شاید با خود بگوییم خبرنگاری و سخن حق گفتن سخت است، مگر می شود در فضای مسموم امروز، از حق دفاع کرد؟ باید بگوییم بله می شود، دفاع از حق، دشوار، اما شدنی است.
وی تصریح کرد: اگر اهالی قلم احساس می کنند نمی توانند مدافع حق باشند، همین امروز کار خود را ببوسند و کنار بگذارند اما اگر پای کار هستند، باشند و بمانند. اگر چه گفتن حقیقت ممکن است به قیمت تهدید، دادگاه، تهمت، پرونده سازی و … تمام شود اما ارزش بیان کردن دارد. حواسمان باشد اگر در خبرنگاری، هدف اصلی کسب درآمد باشد کارهای انجام شده نیز تاثیر نخواهد داشت.
تفکر انتقادی، بخشی از سواد رسانه است
این فعال رسانه اذعان کرد: در عصر انفجار اطلاعات، عموم مردم با اقیانوسی از اطلاعات مواجه هستند، اما با عمق یک بند انگشت؛ برخی نسبت به همه چیز اظهار آگاهی و ادعای تحلیل و تفسیر دارند اما به لایه های سوم و چهارم صحبت های آنان که برسیم، متوجه می شویم که علیرغم شخصیت قابل احترام، اطلاعات کافی در زمینه هایی که اظهار نظر می کردند، ندارند.
وی توضیح داد: ما به عنوان اصحاب رسانه با فراگیری آموزش های سواد رسانه ای می آموزیم در هر عرصه ای که بخواهیم ورود کنیم باید عمق مطلب را دریابیم و آگاهی های ما سطحی نباشد. عموم مردم نیز باید یاد بگیرند هر چه می شنوند را نقل نکنند، عمیق مطالعه و تحقیق و پس از چک کردن منابع دیگر، مطلب را عنوان کنند، ببینند و باور نکنند، این تفکر انتقادی و در واقع بخشی از سواد رسانه است.
این روزنامه نگار مطرح کرد: در جنگ ترکیبی و شناختی و حالات پدافندی اگر کسی کاری را که در پیش گرفته، باور نداشته باشد به هیچ هنوان نمی تواند بر مخاطب خویش تاثیرگذار باشد. حتی کسانی که در اینترنشنال نیز دور هم می نشینند و مطالب کذب را به خورد مخاطبان می دهند، با همه وجود کار خود را باور کرده اند اما آیا همه کسانی که در عرصه خبر فعال هستند با همه وجود به افعال خود ایمان دارند؟ آیا در چنین مواقعی فقط باید پای رسانه ملی را به میان کشید؟ پس سهم دیگر رسانه ها چه می شود؟
شمشادی با تاکید بر تاثیر صداقت در کلام در همه عرصه های مکتوب و مصور، گفت: اگر سواد رسانه در بین مردم، دانش آموزان، دانشجویان و خانواده ها و از همه مهم تر در بین مسئولان رده های کوچک، میانی و ارشد افزایش یابد، بسیاری از مشکلاتی که این روزها با آن ها مواجه هستیم، به وقوع نمی پیوندد.
اعتماد، طی سال ها ساخته و در کسری از ثانیه شکسته می شود
وی با اشاره به جوسازی غربی ها در جریان فوت مهسا امینی، خاطرننشان کرد: رسانه های بیگانه، با تکنیک های خاص و با استفاده از احساسات پاک مردم، سه روز تمام فضای مجازی را مسموم کردند اما صدا و سیما و پیج ها و کانال های خبری داخلی در حالی سکوت اختیار کردند که غربی ها بمباران اطلاعاتی را پیشه خود کرده بودند.
این پیشکسوت رسانه با اشاره به اهمیت روایت اول ادامه داد: بعد از ۷۲ ساعت یک فیلم کوتاه چند ثانیه ای منتشر و ایرادهای زیادی از سوی مخاطبان به آن گرفته شد. سوالات بسیاری در این مورد مطرح می شود که یکی از آن ها این است، چرا روایت اول را خودمان انجام ندادیم؟ آفند و پدافند و سواد رسانه فقط مختص خبرنگاران و اصحاب رسانه نیست بلکه برای مسئولان تصمیم گیر و تصمیم ساز نیز هست.
وی مطرح کرد: مخاطب زمانی گفته های ما را باور می کند که صداقت ما را پیش از هر بحرانی دیده و لمس کرده باشد، این‌اتفاق، لحظه ای نیست، روند و اعتمادسازی است که ممکن است سال ها ساخته و در کسری از ثانیه شکسته شود بنابراین در چنین مواقعی، عملکرد ما به عنوان رسانه بسیار مهم است.
شمشادی بیان کرد: اگر مخاطب مطمئن باشد که همیشه شفاف، کامل، بدون پرده پوشی و صادقانه روایت کرده و در مشکلات کنار مردم و زبان گویای آن ها بوده اید، حرف شما را باور می کند. عملا در بحران های ایجاد شده و با هجمه های رسانه ای، سکوت نخبگان و مسئولان، انسان را به نقطه ای مبهم می رساند و به گونه ای عمل می کند که از ترس تخریب و تهمت و … سکوت اختیار کند.
وی افزود: این دقیقا همان نقطه ای است که غربی ها در این جنگ نابرابر به خوبی از آن استفاده می کنند تا شما در جبهه حق خودتان هم جرات بیان داشته باشید و عملا در مارپیچ سکوت گرفتار شوید. اما در مصلحت اندیشی مسئولین، تا چه حد دست خبرنگاران باز است؟ دقیقا همین جاست که بر افزایش سواد مسئولان تاکید می شود. البته این سواد، لایه های مختلفی دارد که یک لایه آن مسئولینی هستند که باید آگاه باشند.
این فعال فرهنگی عنوان کرد: مسئولان باید بدانند اکنون زمان نگفتن ها نیست، زمان گفتن هاست اما اینکه چه بگوییم؟ چه زمانی و چگونه بگوییم، بسیار مهم است. شما هم به عنوان فعالان رسانه وظیفه دارید منابع مختلف را در اختیار مسئولان قرار دهید و موارد مهم را چهره به چهره با آن ها در میان بگذارید تا آگاه شوند، در این میان وظیفه فعالان رسانه دغدغه مندی و گفتن حقایق است تا از این تله مصلحت اندیشی نیز عبور کنیم.
گفت و گو: صدیقه صباغیان
انتهای پیام/
