لزوم بازنگری و بومی سازی طرح کاپ/ نباید دسترسی انحصاری و ایجاد مافیای زباله به شهر تحمیل شود

علی جعفری، کارشناس مدیریت شهری در گفت و گو با خبرنگار پایگاه خبری دیده بان البرز در مورد طرح «کاپ» و اهداف اجرای آن بیان کرد: این روزها از اجرای این طرح در فضای مجازی مطالب فراوانی منتشر می شود که برخی آن را به قانون اساسی و برخی دیگر به حقوق کودکان متصل می کنند.

وی ادامه داد: عده ای دیگر، از قانون شوراها و نقش پارلمان شهری در هماهنگی بین ادارات سخن به میان می آورند. مطالبی نیز مبنی بر اینکه باید از سرمایه گذارانی دعوت شود تا در اجرایی شدن این طرح نقش داشته باشند، منتشر می شود.

این کارشناس مدیریت شهری منازل مسکونی را به عنوان مبدا تولید پسماند و مهم ترین حلقه اجرای این طرح ملی در شهرها و روستاها دانست و اذعان کرد: لازم است ابتدا اصل طرح و هدف آن برای عوام ساده سازی و سپس در مورد چرایی و چگونگی اجرای آن صحبت شود.

مستند «مادر زمین» را مشاهده کنید

جعفری با بیان اینکه «کاپ» مخفف «کاهش تولید پسماند یا همان زباله» است توضیح داد: برای اینکه به ضرورت اجرای این طرح پی ببریم نه تنها به کارشناسان، مجریان و نظریه پردازان حوزه مدیریت شهری، بلکه به عموم مردم پیشنهاد می کنیم با مشاهده مستند «مادر زمین»، نسبت به این موضوع حساس شهری درک واقع بیننانه ای پیدا کنند.

وی عنوان کرد: داستان این مستند، به شرح زندگی دختر بچه ای از گیلان غرب می پردازد که در موجی از محرومیت ها و محدودیت های محل تولد خویش گرفتار و به دلیل همین مشکلات از ادامه تحصیل محروم می شود اما از محل سکونت خود مهاجرت می کند و تحصیلات خود را تا مقطع کارشناسی در داخل کشور ادامه می دهد.

این کارشناس مدیریت شهری افزود: وی ادامه تحصیل در رشته کشاورزی بین المللی و اکولوژی حفاظت محيط زيست (شاخص مديريت پسماند) را در کشور آلمان ادامه می دهد و با موضوع تفکیک پسماندهای آلی در عرصه بین المللی آشنا می شود و پس از ازدواج با یک جوان آلمانی اصیل که ثروت مناسبی هم دارد به ایران باز می گردد تا دانش خود را در کشور خود به کار گیرد.

به گفته جعفری، او و همسرش سايت بازيافت کرمانشاه را در قالب اولین شرکت خصوصی بازیافت پسماند طراحی می کنند اما با عدم استقبال شهرداری وقت مواجه می شوند اما ناامید نشده و پس از سال ها موفق به همراهی شهرداری در اجرای این طرح که مهم ترین شاخصه آن، دفن زباله شهری بوده، می شوند.

وی افزود: این زوج، سال ها بعد موفق به ارائه الگوی این طرح به ۷۰ شهر و ۲۰۰ روستا و اشتغال زایی صدها نفر می شوند؛ موضوعی که هم اکنون به عنوان یک طرح بزرگ مدیریت شهری با عنوان «طرح کاپ» در پایتخت و کلانشهر ها بر سر چگونگی اجرای آن بحث می شود.

این کارشناس مدیریت شهری تصریح کرد: دکتر هایده شیرزادی همان دختربچه ای است که مطالب فوق را در مورد او ذکر کردم. پزشکی که با صدها مقاله تخصصی پیرامون بازیافت و پسماند، پس از ارائه این طرح مهم اخیرا و برای اولین بار موضوع سایت بازیافت نخاله های ساختمانی را در کرمانشاه به صورت آزمایشی اجرا کرده است.

«کاپ» همان طرح «آسمان پاک و زمین پاک» است

جعفری با اشاره به اینکه کاپ، همان طرحی است که پیش از این تحت عنوان «آسمان پاک و زمین پاک» تجربه ای ناموفق را در استقبال مردم درک کرده بود مطرح کرد: اجرای این طرح به کاهش مخازن زباله و انتقال به منازل می انجامد و موجب جلوگیری از دسترسی زباله گردها به مخازن و در نهایت تولید پسماند از مبدا و رفع معضل دفن زباله ها خواهد شد.

جابجایی فرصت ها و تهدیدها در ساختار بیمار مدیریت کشور

وی افزود: در طرح کنونی نیز که می توانست به نماد موفق مشارکت اجتماعی مردم در اداره امور شهر تبدیل شود مانند دیگر پروژه های مهم در ساختار بیمار مدیریت کشور، ابتدا کار را انجام دادیم و در امتداد آن، به آسیب شناسی و یافتن نقاط ضعف و قوت آن پرداختیم و طبیعتا فرصت ها و تهدیدها را با یکدیگر جابجا کردیم.

این کارشناس مدیریت شهری اذعان کرد: مخازنی که در سطح شهر باید به ابزاری کارآمد برای اجرای این طرح مبدل می شدند، مدیریت شهری و حتی حاکمیت را با پدیده ای به نام زباله گردها در رنگ و لعابی جدید مواجه کردند که سواستفاده رسانه های خارجی را نیز به دنبال داشت.

جعفری گفت: حال سوال اینجاست که به منظور کاهش پدیده زباله گردی آیا امکان آن وجود دارد که کنار هر مخزن، نگهبانی برای تفکیک زباله ها گماشته شود؟ به فرض امکان چنین موردی، آیا امکان تفکیک با چنین شیوه و حجمی از زباله های تر و خشک وجود دارد؟ یا فقط زباله گرد را به عنوان شهروندی ضعیف، مجبور به پرداخت حق دلالی کرده ایم؟

وی با بیان اینکه در این طرح باید ابتدا به دنبال تحقق کاهش زباله از مبدا باشیم تا در امتداد آن، به تفکیک و جلوگیری از دفن زباله ها برسیم، تاکید کرد: در شهری مانند کرج، تخلیه مخازن زباله در حالی دو تا سه بار در روز صورت می گیرد که در شهرهای پیشرفته جهان، هفته ای دو بار تخلیه می شوند.

هزینه بالای جمع آوری زباله در کرج

این کارشناس مدیریت شهری با اشاره به هزینه بالای جمع آوری زباله اذعان کرد: شهرداری کرج در سال ۹۶ متحمل ۶۱ میلیارد تومان هزینه برای جمع آوری زباله شد و در کمتر از دو سال این رقم به ۳۰۰ ملیارد تومان رسید که با چنین سیر صعودی، در سال جاری باید خود را برای یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان آماده کنیم که رقم وحشتناکی است.

جعفری با بیان اینکه این اعتبار کلان می تواند به جای واریز به جیب پیمانکاران، ابتدا برای آموزش شهروندان و در نهایت افزودن به اعتبارات عمرانی سوق داده شود خاطرنشان کرد: از شورای شهر و شهرداری انتظار می رود با فراهم کردن زیرساخت ها، مردم را در اجرای این طرح، شریک کنند.

تفکیک زباله باید به منازل هدایت شود

وی با تاکید بر توجه به پیوست های فرهنگی، اجتماعی، زیست محیطی، اقتصادی و حساس کردن مردم نسبت به تفکیک زباله از مبدا به عنوان یک اصل مطرح کرد: تفکیک زباله از مراکز دفن، دپو و ماشین های زباله کش باید به زیر سینک های ظرفشویی منازل هدایت شود و با مالک کردن مردم در مخازن زباله، آن ها را در اجرای این طرح شریک شهرداری کرد.

این کارشناس مدیریت شهری اذعان کرد: این مهم محقق نمی شود مگر اینکه شهرداری در ارائه مجوزهای ساخت و ساز، ابتدا زیر ساخت های فنی و معماری را برای بناهای جدید فراهم و با بازنگری در نحوه اجرا برای ساختمان هایی که پیش از این ساخته شده اند، بومی سازی طرح را در مناطق مختلف که فرهنگ عمومی متفاوتی دارند اجرایی کند.

اجرا شدن طرح کاپ بدون مشارکت مردم امکان پذیر نیست

جعفری با اشاره به همکاری مردم با شهرداری ها در حذف پیت های حلبی در دهه ۶۰ و جایگزینی کیسه های نایلونی، ساماندهی ساعت خروج زباله از منازل و جایگزینی ماشین های زباله کش به جای گاری های جمع آوری زباله، تصریح کرد: اجرایی شدن این طرح نیز بدون همراهی مردم امکان پذیر نخواهد بود.

وی آموزش شهروندان را مهم ترین گام در اجرای این طرح دانست و یادآور شد: در گام های بعدی، اجرای این طرح می تواند به سمت فرهنگسراها، مساجد و حتی مدارس و مهدهای کودک سوق داده شود تا با فراگیر شدن آن، شاهد سرمایه گذاری بلند مدت در این حوزه باشیم. اختیارات قانونی شورای شهر در اجباری کردن آموزش ها جهت کاهش زباله و تفکیک آن از مبدا را نمی توان نادیده گرفت.

لزوم توجه به مافیای زباله

به گفته جعفری، از سوی دیگر، اجرای طرح کاپ، نباید دسترسی انحصاری و ایجاد مافیای زباله را به شهر تحمیل کند زیرا قشر ضعیف زباله گرد و کودکان کار بیشترین آسیب را در این ماجرا خواهند دید و طرح اصلی به حاشیه کشیده خواهد شد.

این کارشناس مدیریت شهری عنوان کرد: برای این منظور، اصل حاکمیت رقابت در اجرای طرح، شفافیت در چگونگی اجرای آن و ایجاد تعاونی های محلی و سمن ها و همیاران پسماند، به عنوان گزینه های قابل اجرا باید در دستور کار قرار گیرد ضمن اینکه نقش مهم بانوان را نیز در چنین تشکل هایی نباید نادیده گرفت.

وی در پایان به نقش اصحاب رسانه به عنوان حلقه نهایی اشاره کرد و گفت: رسانه ها به عنوان رکن چهارم دموکراسی با گسترش فضای مجازی و شکستن انحصار رسانه های رسمی می توانند با تولید محتوای مناسب در گسترش این فرهنگ و عملیاتی کردن این گونه طرح ها مشارکت داشته باشند.

انتهای پیام/