اثرات منفی کارتون های خشن بر شخصیت کودکان/ مراقب خوراک ذهن فرزندتان باشید

رضا فریدی، روانشناس بالینی و کارشناس آسیب های اجتماعی در گفت و گو با خبرنگار پایگاه خبری دیده بان البرز، در خصوص تأثیر کارتون ها و انیمیشن های خشونت آمیز بر کودکان گفت: کارتون های قدیمی پر از مهربانی و حس خوب زندگی بودند و هر قسمت از آن ها آموزشی برای کودکان به همراه داشت و کمک می کرد خلأهای خود را پر کنند و با امید بیشتری به دوردست ها بنگرند.

وی ادامه داد: زمانی که عقربه‌های زمان، ساعت پنج را نشانه می‌گرفتند، همه بچه‌ها پای تلویزیون می‌نشستند و منتظر پخش برنامه مورد علاقه خود بودند. دانش آموزان شیفت بعد از ظهر نیز، گاهی با همان لباس مدرسه لقمه نانی در دست می گرفتند و منتظر می ماندند تا برنامه مورد علاقه‌شان پخش شود و آن را با عشق تماشا کنند. همه کودکان، زمان پخش تمام کارتون های مورد علاقه خود را به خاطر داشتند و حفظ بودند.

این روانشناس بالینی افزود: برنامه‌هایی همچون پسر شجاع، حنا دختری در مزرعه، مدرسه موش‌ها، بازم مدرسم دیر شد، هادی و هدی، باخانمان، هزارداستان، آقای حکایتی و … از جمله برنامه هایی بودند که بچه های آن زمان با تماشای آن ها غرق در لذت و شادی می شدند و از پندهای نهفته در آن ها درس می گرفتند و با الگو گرفتن از داستان های ایرانی و خارجی که تماشا می کردند، همواره یاور یکدیگر بودند و بر دوستی ها حرمت می نهادند.

فریدی اذعان کرد: کودکان قدیم، شجاعت را از پسر شجاع، مهربانی را از دوستان حاج زنبور عسل، سختکوشی را از حنا و مادرش و ساده زیستی را از خانواده دکتر ارنست می آموختند، ضرب المثل ها را از مادربزرگ داستان های قلی و بابا حکیم یاد می گرفتند و همبستگی های خانوادگی را با خانواده پرمهر هادی و هدی تطبیق می دادند و با تماشای این کارتون جذاب، یاد می گرفتند که باید به بزرگترها احترام بگذارند.

وی بیان کرد: آری، روزگاری از قاب جعبه جادویی ساده و کوچک خانواده ها، عشق و محبت، همدلی و احترام، شجاعت و ساده زیستی به نمایش گذاشته می شد؛ عصرها که خانم رضایی، مجری تلویزیون، برنامه اجرا می کرد و با بچه ها حرف می زد، آن ها چنان میخکوب می شدند که گاهی یادشان می رفت هوا رو به تاریکی است و باید به فکر درس های فردا باشند اما با تلنگر خانم مجری، با سرعت به سراغ کتاب و دفتر خود می رفتند.

این کارشناس آسیب های اجتماعی اظهار کرد: گویی احساس کودکان آن زمان این بود که خانم رضایی آن‌ها را می‌بیند و اگر به حرف های او گوش ندهند دیگر نمی توانند کارتون مورد علاقه خود را تماشا کنند. او می دانست باید با کودکان به زبان کودکانه و با دانش آموزان با زبان محصلین و با نوجوانان، قدری منطقی تر صحبت و آن ها را متقاعد کند که به درستی به وظایف خود عمل کنند و در واقع مسئولیت پذیری را یاد بگیرند.

فریدی خاطرنشان کرد: اما امروزه، سرگرمی بچه های ما، انیمیشن ها و کارتون هایی است که بیشتر جنبه خشونت دارند و شخصیت کودکان را از همان دوران طفولیت، پرخاشگر می کنند. امروزه سرگرمی هایی در قالب بازی های رایانه ای در دست کودکان ماست که تاثیر خوبی بر هوش و ذکاوت آن ها دارند اما همزمان خشونت را نیز به آنان اموزش می دهند و این دقیقا همان موضوعی است که خانواده ها را نگران می کند.

وی اضافه کرد: در بیشتر این کارتون ها، سرانجام شخصیت های مثبت، برنده می شوند اما آن ها غالبا با اعمال خشونت آمیز به هدف خود می رسند که تاثیر این بازی ها در کودکان و بعضا بزرگسالان گاهی می تواند جبران ناپذیر باشد. بسیار مشاهده کرده ایم که خانواده ها از این بابت احساس نگرانی و ابراز می کنند که نمی توانند مانع استفاده کودک خود از این بازی ها شوند.

این روانشناس بالینی تاکید کرد: امروز والدین اعتقاد دارند که این کارتون ها، کودکان آن ها را به موجوداتی خشن، فریبکار و متمرد تبدیل کرده که حتی به حرف پدر و مادر هم گوش نمی دهند. اینجاست که توجه ما به این نکته جلب می شود که آیا واقعا کارتون های خشن، برای کودکان مضر هستند؟ اگرچه تماشای کارتون متناسب با سن کودک می تواند تاثیرات مثبت بسیاری بر او داشته باشد اما اثرات منفی‌ هم بر رفتار و رشد شناختی وی می گذارد.

فریدی، تشویق به خشونت را یکی از تاثیرات منفی تماشای کارتون های خشن امروزی بر کودکان دانست و عنوان کرد: تماشای کارتون‌های حاوی تصاویر خشونت‌آمیز، کودکان را تشویق می‌کند تا در زندگی واقعی نیز رفتارهای خشن از خود بروز دهند. علاوه بر این، کودک ممکن است تحت تاثیر همین کارتون‌ها، تصور کند کسی آسیب نمی‌بیند و یا احساس درد نمی‌کند.

وی ادامه داد: بارها دیده ایم که در کارتون تام و جری، موش و گربه داستان به بدترین شکل ممکن یکدیگر را کتک می زنند، از ارتفاع پرت می شوند، درب چوبی روی آن ها می افتد و به نوعی پِرِس می شوند اما آسیبی نمی بینند و باز از جای خود برمی خیزند و به جدال ادامه می دهند؛ در واقع، تماشای چنین کارتون ها و موارد مشابه کودک را از واقعیت های زندگی و احساس ها دور می کند.

این روانشناس بالینی مطرح کرد: رفتار غیرقانونی و فقدان همدردی، یکی دیگر از آسیب هایی است که تماشای کارتون هایی با مضمون خشونت بر ذهن کودکان می گذارد. برخی از داستان های امروزی، سرپیچی فرزند از والدین، عدم توجه به حرف بزرگترها، کلمات دور از ادب و … را ترویج می دهند و زمانی که والدین یا مراقبین کودک قصد دارند رفتار نامناسب را از وی دور کنند با چالش مواجه می شوند.

فریدی اظهار کرد: بیان کلمات نامناسب و دور از شأن خانواده های ایرانی، موضوع دیگری است که در بسیاری از کارتون ها و برنامه های کودک مشاهده می شود و در ضمیر ناخودآگاه کودک جای می گیرد و او را وادار به تقلید از شخصیت محبوب در داستان ها می کند. کلماتی که بسیاری از ما امروزه در حرف ها و گفته های کودکان می شنویم، نمونه بارزی از این موضوع هستند.

وی افزود: رفتارهای غیراجتماعی نیز یکی دیگر از این آسیب هاست که توسط همین کارتون های بی محتوا ترویج داده می شود و در واقع کدهای دستوری نادرستی را به ذهن کودک می دهد. حتی در برخی موارد مشاهده می شود مسائل جنسی که کودک درکی از آن ندارد به صورت غیرمستقیم در ضمیر ناخودآگاه او جای می گیرد و با تماشای این داستان ها عادی سازی رخ می دهد و به رفتارهای تهاجمی تشویق می شود.

این کارشناس آسیب های اجتماعی عنوان کرد: الگوهای نامناسب رفتاری که از طریق تماشای این داستان ها به کودک داده می شود را نمی توان نادیده گرفت. آن ها معمولا از شخصیت‌های محبوب خود در کارتون ها، قهرمان‌سازی کرده و تلاش می کنند در زندگی واقعی هم رفتاری مانند قهرمانان ذهنی خود انجام دهند. در بیشتر موارد هم نقش‌های منفی که عادت‌های اشتباه و رفتارهای مخرب دارند، مورد توجه‌ قرار می‌گیرند.

فریدی تاکید کرد: همه این موارد و مسائلی از این دست کافی هستند تا شخصیت فرزند ما را دگرگون کرده و او را از کودکی پاک و معصوم به فردی پرخاشگر تبدیل کنند که انجام رفتارهای ضداجتماعی، خلاف قانون، هنجاررشکن و غیرقانونی را حق خود بداند. قطعا ادامه چنین رفتارهایی موجب می شود کودک از محیط های اجتماعی، دوستانه و حتی خانوادگی طرد و رانده شود.

وی توصیه کرد: والدین مراقب باشند که کودک بیش از یک الی دو ساعت در روز و حتی سه الی چهار ساعت در هفته به تماشای تلویزیون و چنین کارتون ها و یا انجام بازی های خشن رایانه ای نپردازد. علاوه بر توجه به مدت زمان تماشای تلویزیون، والدین باید بر محتوای انیمیشن ها و کارتون ها نیز نظارت جدی و دقیقی داشته و مراقب خوراک ذهن فرزندان خود باشند.

این روانشناس بالینی با بیان اینکه هرچه سن کودک کمتر و میزان تماشای انیمیشن های خشن توسط وی بیشتر باشد، تاثیرات منفی و مخرب نیز بیشتر خواهند شد، اذعان کرد: والدین باید توجه داشته باشند که تربیت فرزند بر عهده آن هاست و یقینا عواقب و تاثیرات منفی تماشای این گونه داستان ها و کارتون های خشونت بار نیز دامن گیر فرزند و خانواده می شود؛ سازنده به فکر فروش محصول خود است، شما به فکر فرزند خود باشید.

انتهای پیام/