سرخوردگی کودکان کار، کبریتی در انبار باروت/رضا اولی نبود و آخری هم نیست

رضا فریدی، روانشناس بالینی و فعال آسیب های اجتماعی در گفت و گوی اختصاصی با پایگاه خبری دیده بان البرز گفت: خودکشی رضا یکی از کودکان کار که در برنامه ماه عسل معروف شد یکی از خبرهای تلخی بود که در چند روز گذشته شنیده ایم.

وی ادامه داد: این خبر، بسیار اندوه بار و اسفناک بود و دل میلیون‌ها نفر را به درد آورد و احساسات موجی از کاربران شبکه‌های اجتماعی را برانگیخت؛ هرچند که علت اصلی فوت رضا نیاز به تحقیق و بررسی بیشتری دارد. 

فریدی مطرح کرد: چند سال پیش زمانی که رضا در برنامه ماه عسل حضور یافت و در پاسخ به سوال احسان علیخانی که پرسیده بود: «آرزویت چیست؟» گفت: «از صبح تا شب سرکار بودم وقت نکردم به آرزویم فکر کنم.» تعجب همگان برانگیخته شد و مردم تحت تاثیر این حرف قرار گرفتند. رضا اولین کودک کاری نبود که خودکشی کرد و قطعا آخرین هم نیست.

به گفته این روانشناس بالینی، شاید شنیدن هیچ خبری به اندازه خبر خودکشی یک کودک دردآور نباشد. برای ما دشوار است باور کنیم که کودکان و نوجوانان می‌توانند حتی به خودکشی فکر کنند. باور عمومی در میان بزرگسالان این است که کودکان و نوجوانان، دیدگاه درستی نسبت به مرگ ندارند تا آگاهانه درباره‌ آن تصمیم بگیرند.

چرا کودک یا نوجوانی که باید در اوج هیجان زندگی باشد تصمیم به خودکشی می گیرد؟

وی افزود: این باور موجب می‌شود که سن خودکشی در کودکان را به طور ناخودآگاه بیش از ۱۲ سال بدانیم اما شمار زیادی از کودکانی که تابه‌حال خودکشی کرده‌اند سن کم‌تری داشته‌اند. با گذشت زمان سن افرادی که دست به این کار می‌زنند رفته‌رفته پایین‌تر آمده است.

این فعال آسیب های اجتماعی عنوان کرد: حال سوال اینجاست که چرا نوجوانی که باید در اوج هیجان و شور زندگی باشد تصمیم به خودکشی می گیرد؟ چه اتفاقی می افتد که یک کودک یا نوجوان تصمیم می گیرد حق حیات را از خود بگیرد؟

این فعال آسیب های اجتماعی اذعان کرد: در اغلب موارد دلیل خودکشی کودکان، فقر شدید خانواده، خشونت زیاد در کانون خانواده، اعتیاد والدین، ازدواج اجباری و زندگی در فضای بسیار متشنج و پراضطراب است؛ در این خانواده ها فرزندان به نقطه ای می رسند که حتی ساده ترین آرزوهایشان نیز محقق نمی شود.

اغلب موارد خودکشی کودکان با برنامه ریزی قبلی اتفاق نمی افتد

فریدی اضافه کرد: کودکان این خانواده ها مدام خود را با هم سن و سال هایشان مقایسه می کنند و می بینند که نمی تواند مثل آنها باشند و احساس می کنند وجودشان برای کسی مهم نیست. این احساس تنهایی عمیق و دیده نشدن، گاهی فراتر از ظرفیت روانی کودکان می رود؛ در چنین شرایطی با حذف فیزیکی خود، انگار دیگر نمی خواهند این احساسات تلخ هر روزه را تکرار کنند.

وی با بیان اینکه اغلب موارد خودکشی کودکان با برنامه ریزی قبلی اتفاق نمی افتد یعنی اینطور نیست که مانند بزرگسالان، چندین ماه یا حتی چندین سال به خودکشی فکر کنند و حتی به دنبال کشف راه های کم دردتر برای این کار باشند، افزود: این سناریو معمولا متعلق به بزرگسالان است، اما اغلب انواع خودکشی در کودکان کاملا لحظه ای و با وقوع یک اتفاق تلخ یا یک دعوا به وقوع می پیوندد.

این روانشناس بالینی ادامه داد: به طور مثال فرض کنید کودکی که هر روز او با سرخوردگی می گذرد، دعوا یا کتک خوردنش مانند کبریتی است که در انبار باروت بیفتد. در آن شرایط کودک به شدت احساساتی می شود و در همان اوج احساسات، امکان دارد تصمیم به خلاص کردن خود بگیرد.

فریدی با اشاره به اینکه معمولا کودکان و نوجوانان از طریق فیلم، رسانه یا صحبت کردن با هم سن و سال‌های خود، نحوه انجام خودکشی را یاد می گیرند، مطرح کرد: برخلاف بزرگسالان، اقدام به خودکشی در کودکان و نوجوانان با درصد خطای کمتری همراه است.

کودک مشکوک به اقدام به خودکشی چه علائمی دارد؟

به گفته این فعال آسیب های اجتماعی، به طور مثال گاهی یک فرد بزرگسال صرفا برای جلب توجه اطرافیان، اقدام به خودکشی می کند؛ وی به میزانی قرص مصرف می کند که در نهایت زنده بماند اما اغلب کودکانی که به سمت خودکشی می روند، چنین حساب و کتاب هایی را انجام نمی دهند.

وی با تأکید بر اینکه با مشاهده برخی علائم و نشانه ها می توان تشخیص داد که چه کودکی مستعد اقدام به خودکشی است، اظهار کرد: مواردی از جمله تغییر خلق و خوی کودک در یک بازه زمانی طولانی، گوشه گیر شدن او، عدم انجام بازی های محبوبش، گریزان شدن از جمع به یکباره و تغییر عادت های غذایی می توانند نشانه هایی از مستعد بودن کودک به خودکشی باشند.

این روانشناس بالینی اضافه کرد: البته این بدان معنا نیست که هر کودکی که این علائم را داشت، مشکوک به اقدام به خودکشی است بلکه منظور این است که در صورتی که کودکی در بستر یک خانواده با آسیب های اجتماعی شدید زندگی کرده و این علائم نیز در او بروز پیدا می کند، می تواند مستعد به انجام خودکشی باشد.

فریدی در خصوص دیگر علائم کودکان مشکوک به اقدام به خودکشی عنوان کرد: یک کودک در بستر یک خانواده فقیر یا پر از آسیب های اجتماعی دیگر، به یکباره وسایلی که همیشه برایش بسیار ارزشمند بوده اند را به دیگران می بخشد. در کودکی که قبلا اقدام به خودکشی ناموفق داشته، احتمال اقدام دوباره به این کار بسیار بالاتر از سایر کودکان است.

ارائه خدمات روان درمانی به کودکان و نوجوانان مشکوک به انجام خودکشی

این فعال آسیب های اجتماعی متذکر شد: همچنین اگر کودکی با زبان جدی یا حتی با شوخی از خودکشی صحبت کرد، نباید این حرف های به ظاهر کودکانه را نادیده گرفت. گاهی همین حرف ها یک پیش آگاهی جدی از خودکشی است.

وی تأکید کرد: ارائه خدمات روان درمانی به کودکان و نوجوانانی که مشکوک به انجام خودکشی هستند، می تواند شرایط روانی آنها را بهبود ببخشد اما واقعیت این است که تا زمانی که عوامل اجتماعی مانند فقر، اعتیاد والدین و خشونت در خانواده مهار نشده و نهادهای اجتماعی برای کمک به این کودکان و خانواده ها پیش قدم نشوند، روان درمانی برای این کودکان صرفا یک مسکن زودگذر خواهد بود.

اکبر علاقه بندی

انتهای پیام/